Бодлууд ба мэдээллийн сан

Модун Шанью ба Зараа

Хүннүгийн Модун Шаньюг мэдэхгүй хүн цөөхөн биз. Модун Шанью их өвөрмөц түүхтэй. Түүний тухай "Дуут сум" хэмээх домог хүртэл байдаг. Энэ түүхийг эхэлж уншаад төгсөлд нь яагаад энэ гарчгийг өгсөн тухай ойлгоорой.

Дуут сум

Түмэн Шанью хоёр эхнэрээс хоёр хүүхэдтэй байжээ. Хайртай бага хүүдээ эзэн ширээ өгөхийн тулд тэрээр том хүү Модуныг золигт гаргахаар шийдэж, түүнийг юэчүүдэд барьцаанд өгчээ. Тэгээд юэчүүд рүү довтлох юм бол тэд хүүгий нь ална гэж Түмэн боджээ. Гэтэл Модун эрс шийдэмгий хүн байв. Тэрээр юэчүүдээс морь хулгайлан, өөртөө тун хуншгүй хандсан эцэг рүүгээ эргэж иржээ.

Түмэн Шанью Модуны аз овд үнэн сэтгэлээсээ баярлаж, түүнийг алаагүйгээр барахгүй түмтийг, өөрөөр хэлбэл 10000 гэр бүлийг удирдлагад нь өгчээ. Модун морин цэргээ цэргийн хэрэгт нэн даруй сургаж эхэлсэн бөгөөд нисэлтийнхээ үед исгэрдэг (дуу гаргадаг) сум ашиглах дадал олгов. Түүнийг дуут сум тавингуут л даган харваж байхыг тэрээр бүх цэрэгтээ даалгажээ. Энэ тушаалыг биелүүлэхгүй бол цаазалж байв.

Цэргийнхээ сахилгыг шалгахын тулд тэрээр унадаг аргамаг хүлэг рүүгээ дуут сум тавив, түүнийг дагаж харваагүй бүхний толгойг авахыг тушаав. Нэлээд хугацааны дараа Модун зүс гоо эхнэр рүүгээ харвав. Түүний ойр дотныхны зарим нэг нь өрөвдөлтэй залуу эмэгтэй рүү сум тавих хүч хүрэхгүй аюун сандарч сумаа буцаажээ. Нэн даруй тэдний толгойг авсан ажгуу.

Үүний дараа Модун анд явж байхдаа эцгийнхээ морь руу дуут сум тавив, түүнийг дагахаас зайлсхийх нэг ч хүн гарсангүй. Цэргүүд нь хангалттай бэлэн болжээ гэдгийг мэдсэн Модун ангийн үед эцгийнхээ араас дагаж явахдаа түүн рүү дуут сумаа тавив. Тэрхэн мөчид Түмэн Шаньюг сум зарааны өргөс мэтээр бүрхэн нэвчжээ. Сандраан үймээн болж байх хооронд Модун эцгийгээ алж, эрхийг булааж авахад нь саад болж байсан хойт эх, зонхилогчид болон дүүгээ дуусгаж орхив. Тэгээд өөрийгөө Шанью хэмээн зарлажээ. (НТӨ 209 он)

Эх сурвалж: Л.Н.Гумилев (2000). Хүн гүрэн. Орч, Б.Даш-Ёндон. УБ: Интерпресс

Намайг арван жилийн дунд сургуульд байхад энэ түүхийг түүхийн хичээлээр анх сонсож билээ. Манай ангид зараа хочтой хүүхэд байв. Хааяа зурам ч гэж дууддаг байлаа. Угийн шооч нэг хүүхэд модун шанью зурам харвасан чинь зараа болжээ гэж хэлэхэд элгээ хөштөл инээж билээ...

Posted by Хүрэлчулууны Билэгдэмбэрэл at 03:23

Labels: Түүх ба ёс заншил, Чөлөөт цагаар